Terug naar blog

Platvoeten bij kinderen voorkomen begint met het stimuleren van natuurlijke voetontwikkeling door veel blootsvoets lopen, gevarieerde ondergronden en speelse oefeningen die de voetspieren versterken. De meeste kinderen ontwikkelen hun voetboog vanzelf tussen de 3 en 6 jaar, maar actieve stimulatie helpt dit proces. Regelmatige controle van looppatronen en schoenenkeuze, samen met dagelijkse bewegingsspelletjes, vormen de basis voor gezonde voeten.

Wat zijn platvoeten bij kinderen eigenlijk?

Platvoeten bij kinderen betekenen dat de voetboog niet of nauwelijks zichtbaar is wanneer het kind staat. Bij baby’s en peuters is dit volkomen normaal – hun voetjes hebben een vetlaagje dat de boog verbergt, en de spieren en banden moeten nog volledig ontwikkelen. De voetboog vormt zich meestal tussen het derde en zesde levensjaar.

Het verschil tussen normale ontwikkeling en echte platvoeten wordt duidelijk wanneer je kind op zijn tenen gaat staan. Verschijnt er dan wel een boog, dan spreek je van flexibele platvoeten – de meest voorkomende en minst zorgwekkende vorm. Deze verdwijnen vaak vanzelf naarmate je kind ouder wordt. Blijft de voet volledig plat, ook op de tenen, dan kan er sprake zijn van rigide platvoeten die meer aandacht vragen.

Veel ouders maken zich onnodig zorgen wanneer hun kleuter nog platvoeten heeft. In werkelijkheid behoudt ongeveer 20% van de kinderen een vlakkere voet tot in de volwassenheid, vaak zonder dat dit problemen geeft. Genetische aanleg speelt een grote rol – kijk maar eens naar je eigen voeten of die van je partner. Belangrijker dan de hoogte van de boog is hoe goed de voet functioneert tijdens bewegen.

Hoe herken je platvoeten bij je kind?

De natte voetafdruktest is de makkelijkste manier om platvoeten te herkennen. Laat je kind met natte voeten op een stuk papier of karton stappen. Bij een normale voetboog zie je alleen de hiel, bal van de voet en tenen met een smalle verbinding aan de buitenkant. Bij platvoeten zie je de hele voetafdruk, inclusief het middengedeelte.

Let tijdens het dagelijks leven op deze signalen:

• Je kind klaagt snel over vermoeide voeten of benen
• Pijn in de voeten, enkels of kuiten na normale activiteiten
• Schoenen slijten ongelijk af, vooral aan de binnenkant van de hiel
• Je kind loopt met de voeten naar buiten gedraaid
• Struikelen of vallen gebeurt vaker dan bij leeftijdsgenootjes
• Je kind vermijdt sportieve activiteiten of renspelletjes

Observeer je kind ook tijdens het lopen. Kinderen met platvoeten rollen hun voet vaak overdreven naar binnen (overpronatie), waardoor de enkels naar binnen kantelen. Dit zie je het beste van achteren wanneer je kind op blote voeten loopt. Een professionele beoordeling is nodig wanneer je kind structureel pijn heeft, moeite heeft met normale activiteiten, of wanneer alleen één voet plat is.

Welke oefeningen helpen tegen platvoeten?

Speelse oefeningen die de intrinsieke voetspieren versterken zijn zeer effectief. Begin met knikkers of kleine voorwerpen oprapen met de tenen – maak er een wedstrijdje van wie de meeste knikkers in een bakje kan doen. Deze oefening versterkt de kleine spieren in de voet die de boog ondersteunen. Doe dit dagelijks 5-10 minuten, bijvoorbeeld tijdens het tv-kijken.

Maak van oefenen een avontuur met deze activiteiten:

• Dierenlopen: Op tenen lopen als een ballerina, op hakken als een pinguïn, op de buitenkant van de voeten als een beer
• Handdoek trekken: Een handdoek met de tenen naar je toe trekken terwijl je op een stoel zit
• Voetboogspel: Probeer een potlood onder de voetboog te schuiven zonder de voet op te tillen
• Balanspad: Loop over een lijn, boomstam of lage muurtjes om balans en voetsterkte te trainen
• Blote voeten parcours: Maak een parcours met verschillende ondergronden zoals gras, zand, kiezels en matjes

Integreer beweging in het dagelijks leven door je kind zoveel mogelijk blootsvoets te laten lopen, vooral op natuurlijke ondergronden. Het beklimmen van speeltoestellen, trampolinespringen en fietsen zijn ook uitstekende activiteiten die de voetspieren versterken zonder dat het als ‘oefenen’ voelt. Beloon inzet in plaats van resultaat, zodat je kind gemotiveerd blijft.

Wat is het beste schoeisel voor kinderen met platvoeten?

Flexibele schoenen die natuurlijke voetbeweging toestaan zijn belangrijker dan extra steun. De schoen moet makkelijk buigbaar zijn bij de bal van de voet, maar stabiel rond de hiel. Zorg voor minstens een duimbreedte ruimte voor de tenen en een brede neusvorm die de tenen niet samendrukt. Vermijd stijve schoenen die de voetspieren lui maken.

Steunzolen zijn meestal niet nodig en kunnen zelfs contraproductief zijn bij jonge kinderen. Ze nemen het werk van de voetspieren over, waardoor deze zwakker worden in plaats van sterker. Alleen bij aanhoudende pijnklachten of extreme overpronatie kan een podoloog tijdelijke steunzolen adviseren. Focus liever op het versterken van de voetspieren dan op externe ondersteuning.

Wissel schoenen dragen af met blootsvoets lopen voor optimale voetontwikkeling. Thuis, in de tuin en op veilige plekken zijn blote voeten ideaal. Dit stimuleert de tastzin in de voeten, verbetert de balans en dwingt alle kleine voetspieren om actief te werken. Sokken met antislip zijn een goed alternatief in koudere maanden. Kies bij sportactiviteiten voor schoenen die passen bij de specifieke sport, maar vermijd overmatige demping die de natuurlijke schokabsorptie van de voet verstoort.

Wanneer moet je professionele hulp zoeken?

Zoek professionele hulp wanneer je kind structureel pijn heeft in voeten, enkels, knieën of rug die niet verdwijnt met rust. Ook extreme vermoeidheid na normale activiteiten, zichtbare standsafwijkingen zoals X-benen, of platvoeten die na het zesde jaar niet verbeteren zijn redenen voor een consult. Een kinderfysiotherapeut of podoloog kan een grondige analyse maken van het looppatroon en de voetfunctie.

Waarschuwingssignalen die directe aandacht vragen zijn:

• Plotselinge verandering in looppatroon
• Weigering om te lopen of sporten door pijn
• Zwelling of roodheid in voeten of enkels
• Eén voet die platter is dan de andere
• Stijfheid in de voet die ’s ochtends het ergst is

Bij ELEVEN kijken we naar het hele bewegingspatroon van je kind, niet alleen naar de voeten. Onze holistische aanpak combineert fysiotherapie met gerichte training en bewegingscoaching. We gebruiken onder andere onze Wedges-techniek om de natuurlijke voetfunctie te herstellen en werken met speelse oefeningen die kinderen leuk vinden. Het doel is niet alleen pijnvermindering, maar het opbouwen van sterke, gezonde voeten die je kind een leven lang meegaan. Wil je weten hoe we jouw kind kunnen helpen? Maak dan een afspraak voor een vrijblijvend adviesgesprek.